به گزارش قدس آنلاین، ماجرای تخریب بافت تاریخی در شهر شیراز به بهانه توسعه حرم شبیه دومینویی است که قصد ایستادن و تمام شدن ندارد. هر چندوقت یکبار خبر می‌رسد که طرح جدیدی قرار است لودرهای جدیدی را پای املاک ثبت ملی شده و ارزشمند منطقه ۳۶۰هکتاری شیراز موسوم به بافت تاریخی بیاورد. طرحهایی که گذارندگان آن قول می‌دهند در آن به بافت‌های تاریخی آسیب نزنند و در بین خانه‌های قدیمی، تجاری سازی نکنند. اما در عمل این پلاک‌های بافت قدیمی شیراز هستند که یکی یکی روی زمین می‌افتند و به جای آن پاساژ و مال و هتل سربرمی‌آورد.
سال گذشته محمدمهدی کلانتری، پژوهشگر دکتری مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی و همچنین دبیر پویش «نجات بافت تاریخی شیراز» به همراه دکتر غلامحسین معماریان استاد رشته معماری در خبرگزاری فارس حاضر شدند و از جزئیات تخریب گسترده بافت تاریخی شیراز به بهانه توسعه حرم پرده برداشتند.
حالا با گذشت زمانی نسبتا طولانی یک بار دیگر در خبرگزاری فارس میزبان محمدمهدی کلانتری شدیم تا ببینیم پیگیری‌های اساتید دانشگاه و پویش نجات به کجا رسیده و این روزها حال بافت تاریخی شیراز چه‌طور است.
در جلسه گذشته‌ای که در خبرگزاری فارس برگزار شد، ازماجرای تخریب بافت تاریخی شهر شیراز برای توسعه حرم شاهچراغ گفتید. برای کسانی که شاید مطلب قبلی را دنبال نکرده باشند، یک بار دیگر از آغاز بگویید بافت تاریخی شیراز چه داستان‌هایی را از سر گذرانده است؟
داستان از این قرار است که تخریب بافت تاریخی شیراز از سال ۱۳۷۴ شروع شده است. از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۶، ۸هکتار از بافت تاریخی شیراز به صورت ضرب‌الاجل و بدون گرفتن تایید از مراجعی مثل میراث فرهنگی و وزارت راه و شهرسازی که آن موقع وزارت مسکن بوده است انجام می‌شود. تخریب این ۸هکتار بدون هیچ برنامه و طرحی انجام می‌شود و بعد از تخریب هم به مدت ۱۱سال خیابانی که تحت عنوان «بین‌الحرمین» در محل‌های تخریب شده کشیده می‌شود، رها می‌شود. در واقع این تخریب‌ها به اسم بین‌الحرمین و اتصال دو حرم شاهچراغ و سیدعلاءالدین حسین انجام شد. اما هیچ بخشی به حرم اضافه نمی‌شود.
بعد از ۱۱سال در مسیر تخریب‌ها ساخت و ساز انجام می‌شود. تعدادی مجمتع تجاری، پارکینگ طبقاتی، سالن اجلاس شورای شهر، هتل و دفتر نمایندگان مجلس سربرمی‌آورند. یعنی یک کار تجاری و اداری و دولتی در آن ۸هکتار دایر می‌شود. در حالی که اسم طرح بین‌الحرمین و اتصال دو حرم بوده است.
«طرح ۵۷هکتاری» که این روزها درباره آن زیاد صحبت می‌شود، مربوط به چه چیزی است؟
در دولت آقای احمدی نژاد در سال ۱۳۸۹ طرحی به نام « طرح ۵۷هکتاری» مطرح می‌شود. در این طرح ۵۷هکتار از بافت تاریخی شیراز که محدوده اتصال دو حرم است هدف قرار می‌گیرد. خود باقت تاریخی شیراز ۳۶۰هکتار است که ۲هزار بنای ارزشمند ثبت نشده و ۴۱۰ بنای ارزشمند ثبت ملی شده در دل خود دارد. محدوده ۵۷هکتاری در وسط این ۳۶۰هکتار که قدیمی‌ترین قسمت بافت تاریخی است قرار دارد. یعنی دقیقا جایی که مسجد جامع عتیق، حرم امامزادگان مطهر و.. در آن جای دارد.
عکس هوایی بافت تاریخی ۳۶۰ هکتاری شهر شیراز ـ سال ۱۳۳۵
عکس هوایی سال ۱۳۳۵ انسجام بافت تاریخی شیراز را نشان می‌دهد. یعنی اصل تخریب بافت تاریخی شیراز مربوط به بعد از انقلاب است. در این طرح مصوب شده حجم تخریب‌ها به شدت بالاست. اما نکته جالبتر این است که گردانندگان طرح به آنچه بر روی کاغذ هم تصویب کرده‌اند وفادار نیستند و در عمل می‌بینیم که بناهای بالای خط طرح تخریب هم تخریب می‌شود. مثلا شرق حرم شاهچراغ به صورت کف‌تراش تخریب و قسمت‌هایی که در طرح، مسکونی دیده شده، در عمل تخریب می‌شود.
عکس هوایی بافت تاریخی ۳۶۰ هکتاری شهر شیراز ـ سال ۱۴۰۰
تا سال ۱۳۹۴ سه و نیم هکتار خارج از طرح مصوب تخریب می‌شود. همچنین سه‌ونیم هکتار بافت تاریخی دور «مدرسه خان» به مجممع تجاری تبدیل می‌شود و خیابانی به نام ۹دی هم کشیده می‌شود. برای ساخت خیابان ۹دی میدان احمدی را مسدود و تبدیل به صحن و شبستان کردند. بعد هم گفته شد که چون مسیر خیایان احمدی بسته شده نیاز به مسیری جایگزین داریم. این مسیر جایگزین به نام خیابان ۹دی در مسیر ساخت خود ۱۲۰پلاک تاریخی را تخریب کرد.
در سال ۱۳۹۲ با روی کار آمدن دولت آقای روحانی، معاون وزیر راه و شهرسازی آقای حناچی انتخاب می‌شود. آقای حناچی مرمت‌خوانده و متخصص بناهای تاریخی هستند. ایشان در سال ۱۳۹۴ طرح ۵۷هکتاری را در شورای عالی استان لغو می‌کند. علت لغو هم اینطور بیان شد که بانیان طرح به آنچه روی کاغذ مصوب شده بود وفادار نماندند، ۱۰بنای ثبت ملی را در جریان کار خود تخریب کردند و حجم تخریب هم بسیار بالا بوده است.
طرح ۵۷ هکتاری مصوب ۱۳۸۹
در طرح جایگزینی که شورای عالی ارائه می‌دهد کل محدوده سبز رنگ طرح ۵۷هکتاری را محدوده ارزشمند عنوان می‌کند و برای توسعه حرم فقط شمال شاهچراغ که قبلا تخریب شده است را در نظر می‌گیرد. اما باز هم استان به این طرح و مصوبه و ابلاغیه شورای عالی تمکین نمی‌کند و تا سال ۱۳۹۷ همچنان به تخریب‌های خود ادامه می‌دهد.
طرح تفصیلی جایگزین مصوب ۱۳۹۴
در خبرها آمده که در جریان تخریب‌های طرح ۵۷هکتاری، دو بنای ارزشمند سلیمی و منتصدری هم از بین رفته‌اند
متاسفانه همینطور است. در آخرین اقدام با همکاری حرم شاهچراغ، شهرداری و اداره راه و شهرسازی، بناهای سلیمی و منتصری در اواخر سال ۱۳۹۶ تخریب شد. وقتی لغو اجرای طرح ۵۷هکتاری منتشر شد هیچکدام از این ارگن‌ها تخریب‌های انجام شده را گردن نگرفتند، درحالی که برای تخریب‌های بیشتری با هم مشارکت جمعی داشتند.آقای مونسان وزیر وقت میراث فرهنگی برای تخریب بناهای سلیمی و منتصری به شورای عالی امنیت ملی شکایت کرد و شورا مقرر کرد که تخریب‌ها متوقف بشود و مسببین تخریب دوبنای ارزشمند مذکور موظف به بازسازی عین به عین شدند.
آقای مونسان وزیر وقت میراث فرهنگی برای تخریب بناهای سلیمی و منتصری به شورای عالی امنیت ملی شکایت کرد و شورا مقرر کرد که تخریب‌ها متوقف بشود و مسببین تخریب دوبنای ارزشمند مذکور موظف به بازسازی عین به عین شدند.
ولی حتی در این متن هم مشخص نشد که چه کسانی بناهای سلیمی و منتصری را تخریب کردند و به همین خاطر امر بازسازی این دو بنا تاکنون محقق نشده است.
از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ این طرح مسکوت باقی ماند و تخریب‌ها همچنان انجام شد. در سال ۱۴۰۰ سفر استانی آقای رئیسی اتفاق افتاد که مصوبه‌ای با دو بخش درباره بافت تاریخی شاهچراغ گذاشته شد[ متن مصوبه را از 
بخوانید]
بند ۷ مصوبات: تامین ۱۰۰ میلیارد تومان از وزارت کشور جهت طرح ۵۷ هکتاری
در بخش اول گفته می‌شود وزارت کشور ۱۰۰میلیاردتومان پرداخت می‌کند تا در بازآفرینی اطراف حرم شاهچراغ مشارکت کند. مصوبه دوم هم می‌گوید تهیه و تصویب طرح تفصیلی مجموعه ۵۷هکتاری شاهچراغ از طرف شورای عالی شهرسازی و معماری به شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان تفویض گردد. یعنی کل تهیه و تصویب طرح تفویض اختیار به استان و از اختیار شورای عالی خارج می‌شود. درحالی که طرحهای بزرگ مقیاس به صورت استانی تصویب نمی‌شوند و شورای عالی درباره آنها تصمیم می‌گیرد. در استان هم که همه ارکان از تخریب بناهای تاریخی حمایت می‌کردند.
طرح مصوب ۱۴۰۱
بعد از این تفویض اختیار بود که مخالفت‌های بزرگی شکل گرفت و رسانه‌ای شد؟
اولین اقدام نامه ۱۸۰ استاد دانشگاه به رئیس‌جمهور بود، بعد نامه ۵۰استاد دانشگاه به وزیر میراث فرهنگی اتفاق افتاد.
بله. اولین اقدام نامه ۱۸۰ استاد دانشگاه به رئیس‌جمهور بود، بعد نامه ۵۰استاد دانشگاه به وزیر میراث فرهنگی اتفاق افتاد. بعد از آن در جلسه‌ای که وزیر میراث با پیشکسوتان داشت، غلامحسین معماریان؛ استاد تمام رشته معماری در دانشگاه علم و صنعت ایران، نامه‌ای را خواندند و تقدیم آقای ضرغامی کردند که در آن مخالفت بسیاری با تخریب بافت تاریخی شیراز به بهانه توسعه حرم شده بود.
بند ۳۹ مصوبات: تفویض اختیار تهیه و تصویب طرح ۵۷ هکتاری از شورای عالی معماری و شهرسازی به معاونت توسعه استان
ما آن نامه را در رسانه‌ها منتشر کردیم و می‌شود گفت فاز رسانه‌ای شدن موضوع تخریب بافت تاریخی شیراز از همان نامه شروع شد. بلافاصله بعد از این ما در اتحادیه انجمن‌های علمی معماری مرمت و شهرسازی کشور که در آن زمان بنده دبیر کمیته میراث فرهنگی آن بودم نامه‌ای به آقای رئیسی زدیم و نیز در همان روز دکتر معماریان به همراه سردبیر ۵نشریه علمی و پژوهشی حوزه شهرسازی و مرمت تاریخی، نامه‌ای به رئیس‌جمهور نوشتند وما این نامه را در اختیار رسانه‌ها گذاشتیم. در آن زمان خبرگزاری فارس از ما دعوت کرد که به صورت حضوری در این باره صحبت کنیم.
البته در همین حین بود که ما یک پویش با عنوان «نجات بافت تاریخی شیراز» اجرا کردیم و این پویش به رسانه مجازی ما تبدیل شد.
تاثیر نامه‌های انتقادی و فعالیت رسانه‌ای پیرامون آن چه بود؟
در آن زمان مرحوم رستم قاسمی به عنوان وزیر راه، نامه‌ای به معاون اول، آقای مخبر از امضاکنندگان نامه تفویض اختیار به تهیه و تصویب طرح به استان فارس، می‌زنند و عنوان می‌کنند این کار اعتراضات شدیدی به دنبال داشته و نباید از طریق تفویض اختیار پیگیری بشود. اما متاسافانه استان تا همین الان که من در خدمت شما هستم این موضوع را از طریق تفویض اختیاری که شده پیش می‌برد.
از آن طرف خانم « فرزانه صادق مالواجرد» که معاون معماری و شهرسازی در شورای عالی هستند مشاوری را برای طرح مجموعه ۵۷هکتاری انتخاب می‌کنند که این مشاور طرح بسیار خوبی ارائه می‌دهند.
در متن این طرح توسعه حرمین فقط در دو نقطه آبی رنگ مجاز دانسته شده است. همچنین در طرح مذکور پلاک‌های ارزشمند و ثبت شده علامت‌گذاری شده و گفته شده که هرگونه تخریب بناهای ثبتی و واجد ارزش ممنوع است.
این طرح ۲۵اردیبهشت امسال به کمیسیون ماده۵ استان-همان جایی که مسئول و مرجع تهیه و تصویب طرح ۵۷هکتاری قرار گرفته است- می‌رود و بر روی طرح اعمال نفوذ می‌شود. خطی را تحت عنوان «خط پیشنهادی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و مصوبه کارگروه ویژه بررسی طرح ۵۷هکتاری حرم مطهر شاهچراغ» روی طرح ثبت می‌کنند. در واقع پژوهشگاه میراث فرهنگی این خط مشکی را به عنوان خط تخریب پیشنهاد داده است.
در جلسه‌ای که سال گذشته در خبرگزاری فارس بودیم گفتیم که متولی بافت‌های تاریخی در شیراز متاسفانه به شریک جرم در تخریب بافت‌ها تبدیل شده است. حتی وزیر میراث فرهنگی کشور با طرحهای تخریب بافت‌های تاریخی شیراز همراهی می‌کند. در زمان سفر استانی رئیس‌جمهور، آقای ضرغامی مصاحبه کردند و گفتند که بافت تاریخی فرسوده مابین حرم شاهچراغ و حرم سیدعلاءالدین حسین، باعث آبروریزی ملی است. این صبحت خیلی سروصدا کرد. وزیر میراث فرهنگی نباید به بافت تاریخی بگوید فرسوده! این اصطلاح برای متولیان راه و شهرسازی و شهرداری‌هاست. بعد هم ایشان گفتند که قرار است یک هیئت سه نفره متشکل از استانداری، شهرداری و میراث فرهنگی تشکیل بشود و راجع به دویست پلاک تاریخی مجددا تصمیم‌گیری کنند که آیا این دویست پلاک بماند یا برای طرح توسعه حرمین تخریب بشود؟
خط پیشنهادی پژوهشگاه میراث فرهنگی و کارگروه ویژه در طرح ۱۴۰۱. به موجب این خط پیشنهادی ۳۵ بنای تاریخی (۵ بنای ثبتی و ۳۰ بنای واجد ارزش) تخریب خواهد شد
در زمان شروع مخالفت‌ها و نامه‌های اساتید، آقای ضرغامی مصاحبه کردند و گفتند که پژوهشگاه میراث فرهنگی را متولی نظارت بر طرح توسعه حرمین کرده‌ایم. همان موقع بنده هم مصاحبه کردم و گفتم آقای ضرغامی گوشت را دست گربه داد! چرا؟ چون خود اعضای پژوهشگاه از مدیران استانی میراث فرهنگی بوده‌اند. یعنی در ۸سالی که تخریب‌های گسترده انجام می‌شد و میراث فرهنگی سکوت کرده بود همین دوستان مسئول بودند و حتی جلوی ثبت بناهای ارزشمند جدید را می‌گرفتند.
خط پیشنهادی پژوهشگاه چه سطح تخریبی را در برمی‌گیرد؟
۵بنای ثبت ملی و ۳۰بنای واجد ارزش را دربرمی‌گیرد. یعنی ۳۵ پلاک در همین خط پیشنهادی از بین خواهد رفت. اما در متن مصوبه باز هم تخریب فراتر از ۳۵ پلاک است. در متن به یک راه ارتباطی هم اشاره شده است که از شمال حرم علاءالدین حسین تا شاهچراغ کشیده می‌شود. در این راه ارتباطی هم تقریبا ۱۰۰ بنا از بین خواهد رفت که با تعداد قبلی، ۱۳۵بنا نابود خواهد شد.
همچنین گفته شد که ۳۵بنای مدنظر پژوهشگاه ارزشمند نیستند. اما ما آنها را بررسی کردیم و با سند می‌گوییم که اینها واجد ارزش هستند(عکس)
در هفته دولت آقای دارابی معاون وزیر میراث فرهنگی به خبرگزاری فارس آمدند و آقای ضرغامی نیز به روزنامه شرق رفتند. هر دو گفتند که بافت تاریخی شیراز به هیچ عنوان تخریب نخواهد شد و اینها شایعه است.
آقای ضرغامی در مصاحبه با روزنامه شرق گفتند که در محدوده طرح ما به طور کلی ۵بنای ثبت ملی وجود دارد که این ۵بنا تخریب نخواهد شد. یعنی ایشان اشاره‌ای به ۳۰بنای واجد ارزش دیگر نمی‌کنند. وظیفه میراث فرهنگی فقط حفاظت از بناهای ثبت شده نیست بلکه میراث باید بناهای ارزشمند را هم شناسایی و ثبت کند.
از طرف دیگر آقای بهادری جهرمی سخنگوی دولت نیز در اسفندماه سال گذشته در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره تخریب بناهای تاریخی در شیراز برای توسعه حرم شاهچراغ و عدم ثبت بنای ارزشمند جدید، می‌گویند هیچگونه بحث تخریب خانه تاریخی و یا میراث فرهنگی به هیچ وجه در طرح حرم تا حرم شیراز وجود ندارد.
یعنی تقریبا همه گفتند که هیچ تخریبی حتی برای بناهای واجد ارزش در کار نیست. این تکذیبیه‌ها جدای از تهمت‌هایی بود که به ما پیگیران طرح زده شد. تهمت‌هایی از قبیل اینکه ما وصل به بهائیت و سلطنت‌طلبان هستیم.
طرحی که اردیبهشت امسال تصویب شده است همانطور که توضیح دادم طرح تخریب ۳۵پلاک تاریخی است. این هم که می‌گویند ۵پلاک ثبت شده تخریب نمی‌شود اصلا شدنی نیست و این ۵پلاک دقیقا وسط طرح می‌افتند. بناهای تاریخی تکیه‌گاه یکدیگر هستند، مثلا طاق یک بنا تکیه به طاق بنایی دیگر دارد. نمی‌شود دورتادور چند بنا را تخریب کرد و آنها سالم بمانند.
قبلا در سه‌ونیم هکتاری که دور مدرسه خان تخریب شد دو بنای تاریخی ثبت ملی نگه داشته شد ولی این بناها در میان پاساژهایی که در کنارشان سربرآورده‌اند گم شده‌اند و به مرور هم در اثر عدم رسیدگی صحیح از بین خواهند رفت.
وضعیت پاساژها و مال‌هایی که در اطراف بافت تاریخی شیراز ساخته شده چگونه است؟
بدون تعارف باید بگوییم که این پاساژها خالی و متروکه هستند چون مردم به آنها حس خوبی ندارند. «ماده ۸شهرداری» یا همان «قانون تملک اراضی» برای پروژه‌های عمرانی، به مردم می‌گوید اگرخانه شما در مسیر بناهای عمرانی قرار بگیرد مالکین باید آن را به نرخی که توسط کانون وکلای دادگستری ارزشگذاری می‌شود به دولت واگذار کنند. اگر هم این کار نکنند وجه به حساب دادگاه واریز می‌شود و ملک تصاحب عدوانی می‌شود.
از طرف دیگر ارزشگذاری ملک هم با یک پنجم یا یک دهم قیمت صورت می‌گیرد. مثلا اطراف مدرسه خان با متری ۷۰۰هزار تومان تملک شد، اما سه سال پیش پاساژهای آنجا متری ۷۰میلیون فروخته می‌شد.
آیا مشابه این تخریب‌ها به نیت توسعه و مدرن‌سازی در شهرهای تاریخی دیگر کشور هم اتفاق افتاده است؟
بله. مثلا میدان عتیق اصفهان به شکل بدی توسط شهرداری این شهر تصاحب شد. حتی آیت‌الله مظاهری نماز عید فطر را در این میدان نخواندند و گفتند نامه‌های زیادی از مردم به من رسیده است که نشان می‌دهد این مکان غصبی است و نماز ندارد.
سال ۱۳۸۶ رهبر انقلاب سفری به مشهد داشتند. در آن سفر در دیدارها به ایشان می‌گویند که مردم نسبت به نحوه تملک‌ها برای توسعه حرم معترض هستند. رهبر انقلاب یک دستور ۸ ماده‌ای صادر می‌کنند که برخی مواد آن به عنوان مثال می‌گوید: تملک‌ها صرفا برای شریان‌های اصلی باشد نه تجاری‌سازی و هتل سازی، با مردم در قیمت‌گذاری املاکشان به انصاف برخورد بشود، بناهای مذهبی و تاریخی تخریب نشوند.
این دستور به استاندار ابلاغ می‌شود و استاندار هم به شهرداری نامه می‌زند اما این نامه هشت سال بایکوت می‌شود. یعنی تا ۱۳۹۴ نه تنها این دستورات اعمال نمی‌شود بلکه اگر تا سال ۱۳۸۶، ۶۰هکتار از شهر مشهد درگیر این موضوع بود تا سال ۱۳۹۴ به ۳۶۰هکتار رسید. در سال ۱۳۹۴ هم نزدیک ۴۰۰نفر از علما مجددا نامه‌ای برای رهبری نوشتند و گفتند که دستورات شما اعمال نشده است. در همین ۸ سال برجهایی در اطراف حرم امام رضا(ع) ساخته شد که دیگر بلندتر از گنبد و گلدسته‌ها بود.
در همین مشهد به اسم توسعه حرم ۷۰مسجد و ۹۰ حسینیه تخریب شد. به هرکس بگویید برای توسعه حرم ۱۶۰بنای تاریخی مذهبی تخریب شده است، هیچکس باور نمی‌کند. تا چندین سال پیش گنبد حرم امام رضا(ع) از ترمینال هم دیده می شد اما در حال حاضر به خاطر شدت ساخت‌وسازهای اطراف حرم اصلا دید به گنبد و گلدسته‌ها این گونه نیست. یعنی کسانی که به این توسعه ها دست می زنند، به حرف رهبری هم دقت و توجه نمی کنند.
چقدر از این توسعه‌هایی که در طرحهای مختلف برای حرم شاهچراغ در نظر گرفته می‌شود لازم و یا طبق چشم‌انداز آینده ضروری است؟
حرم شاهچراغ از نظر وسعت هم‌اکنون سومین حرم بعد از حرم امام رضا(ع) و حضرت معصومه(س) است. همین وسعت سوم در پیک جمعیتی سال مثل نوروز و ایام مذهبی، تکمیل نمی‌شود. یعنی همین وسعت جوابگوی زائرین حرم شاهچراغ هست و من نمی‌دانم ۵۷هکتار دیگر برای چه لازم است؟
ازطرف دیگر می‌گویند که ما دیگر تجاری‌سازی نخواهیم کرد و قصدمان توسعه حرم است. اما من به شما می‌گویم که همین توسعه حرم و صحن‌سازی هم با نیت کسب سود مالی انجام می‌شود.
این(عکس) عکسی است که در سال ۱۳۹۳توسط رسانه‌ها و با عنوان «قبرهای میلیاردی در حرم شاهچراغ» منتشر شد. صحن اصلی شاهچراغ ثبت ملی است، جزء عرصه بنای تاریخی محسوب می‌شود و حق هیچ دخل و تصرفی در آن نیست، اما می‌بینیم حیاط صحن کاملا کنده شده و قبرهای ۳طبقه ساخته شده است. این قبرها با بلوک سیمانی ساخته می‌شود که هزینه بسیار کمی دارد اما با قیمت‌های بسیار بالایی فروخته می‌شود.متری ۸ میلیون تملک می کنند و متری سه میلیارد می فروشند. حتی در مواردی که رهبری اظهار نظر کردند و گفتند با مردم با انصاف برخورد کنید، بنای مذهبی و تاریخی تخریب نکنید به این موارد هم گوش نمی دهند.
تحلیل شما از این حجم تخریب بافت تاریخی به اسم توسعه، چیست؟ چرا علی‌رغم مخالفت‌های علمی و عقلی و حتی دینی باز هم این تخریب‌ها متوقف نمی‌شود؟
من اینجا می‌خواهم برای اولین بار از یک سند در جواب این سوال شما صحبت کنم. سندی وجود دارد مربوط به یک جلسه بهائیان در تاریخ ۱۸ اردیبهشت سال ۱۳۵۰. این برگ، برگی محرمانه از اسناد ساواک است. این جلسه با شرکت ۹ نفر از بهائیان ناحیه ۱۵ شیراز در منزل آقای فرهنگ آزادگان و زیر نظر آقای لقمانی تشکیل گردید.
در بخشی از این سند آمده است: « بعد از قرائت نامه آقای ولی الله لقمانی در مورد ادیان جهان و آمار آنها و شهدای بهائیت صحبت کرد. وی اضافه کرد آقایان بهائیت بهتر است بیشتر مطالعه نمایند و از روی حقیقت قضاوت کنند تا بفهمند معنی بهائیت که امروز آزادی بیشتری دارند یعنی چه. دز زمان قدیم احبا نمی توانستند بگویند ما بهائی هستیم و نمی توانستد این موضوع را تبلیغ کنند و اگر چیزی می گفتند فورا آنها را می کشتند. لیکن اکنون آن تعصب ها کنار گذاشته شده است. اکنون از آمریکا و لندن صریحا دستور داریم در این مملکت مد لباس و یا ساختمان‌ها و بی حجابی را رونق دهیم که مسلمانان نقاب از صورت خود بردارند به طوری که مطالبی در منزل آقای معتمد قرائت کردم و تمام دختران و پسران بهائی خوشحال شدند. در ایران و کشورهای مسلمان دیگر هرچه بتوانید با پیروی از مد و لباس و تبلیغات ملت اسلام را رنج دهید تا آنها نگویند امام حسین(ع) فاتح دنیا بود و علی(ع) غالب دنیا. البته بهائیان هم تسویق دارند اما نه برای قرن اتمی که بدست بهائیان درک می شود و اسلحه و مهمات به دست نوجوانان ما در اسرائیل ساخته می شود و این مسلمانان آخر به دست بهائیان از بین می‌روند و دنیای حضرت بهاالله رونق می گیرد.»
می‌بینیم در سال ۱۳۵۰ بهائیان دستور دارند معماری را تغییر دهند بافت‌های تاریخی بزرگترین نماد و نمود معماری اسلامی ایرانی است. ما هر زمان بخواهیم معماری ایرانی و اسلامی را ببینیم باید به بافت های تاریخی برویم. سبک زندگی ایرانی اسلامی که رهبر انقلاب هم بسیار به آن تاکید دارند در همین بافت ها جریان داشته و دارد. در بافت های مدرن که پر از آپارتمان است و معماری غربی دارد یا مثلا معماری بدون محرمیتی که از روی پشت‌بام همه خانه ها و حیاط ها پیداست، سبک زندگی ایرانی اسلامی ندارند. این نوع سبک زندگی در بناهای سنتی است و محرمیت‌ها حفظ شده است. هشتی درب‌ها وقتی باز می شوند، حیاط روبه‌رو نیست و یک دالان با چرخش پیش روی در است که اگر درب خانه باز شد حیاط پیدا نباشد. حتی حلقه و کوبه روی درب که زنانه و مردانه بود.
معماری ما سراسر از آموزه های اسلامی است و تولید فرهنگ اسلامی در ایران بوده است. وقتی ما اینها را پاک کنیم و معماری را به سمت آپارتمان‌سازی ببریم یعنی داریم نشانه ها را از بین می‌بریم. در این سند بهائیت به درستی به آن اشاره شده است. وقتی این اسناد وجود دارد نشان می دهد که طرح مشهد تعمدا پیش رفته تا از روی حسینیه و مساجد رد شود.
وقتی فردی به اسم مذهب مکانی را تخریب می کند و مردم ناراضی هستند و حتی با مذهب عناد پیدا می کنند. مردمی که مجاور حرم ائمه بودند نمازها را در حرم می خواندند، اکنون مردم را به زور از اطراف حرم اخراج کردند و مردم مجبور هستند به حاشیه شهر بروند و با پولی که در ازای خرید خانه ها گرفتند در اطراف شهر خانه های کوچک بخرند.
به عنوان مثال زمانی که این خط پیشنهادی پژوهشگاه برای بافت تاریخی شیراز مطرح شد تملک های اجباری هم شروع شد. این نوع تملک یک متنی دارد که حائز اهمیت است. در نامه تملک گفته می‌شود: »بدین وسیله به اطلاع کلیه مالکین اراضی، ابیانه و صاحبین اعیانات اعم از محل سکونت با دارندگان سایر حقوق متصوره واقع در محدوده تملک طرح کنار گذر غربی حرم مطهر حضرت شاهچراغ به شرح پیوست می رساند.» یعنی حتی حق صاحب ملکی را برای فرد «متصوره» می‌دانند!
زمانی که این املاک قیمت گذاری می شود دیگر کسی خریدار زمین نیست و وقتی پلاکی در طرح قرار می گیرد هیچکس جز نهاد دولتی خریدار آن نیست چون می داند تخریب می شود. این کار نوعی تملک اجباری است و ما با این تملک اجباری می خواهیم برای اهل بیت حرم بسازیم!
نظر شما